STAP 2: Keuze

In Type 4-onderwijs (voor leerlingen met een motorische beperking) en specifiek in OV4 (gericht op doorstroming naar hoger onderwijs of de arbeidsmarkt), is UDL bijzonder belangrijk. Vandaar de keuze voor 'universal design for learning' (UDL) binnen deze opdracht. UDL stelt de leraar in staat om een leeromgeving te creëren waarin alle leerlingen, ondanks hun beperkingen, kunnen openbloeien. In OV4 is er bovendien een sterke focus op zelfstandigheid en voorbereiding op het leven na de school.

In de klassen waarin ik lesgeeft, heerst grote diversiteit. Ik kies om UDL herin toe te passen omdat dit noodzakelijke is om een flexibele leeromgeving zodat alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, vaardigheden of beperkingen, toegang hebben tot leren.

Voor deze opdracht richt ik me op klas 2AM&W. Deze klas bestaat uit een heterogene groep van 5 jongens met motorische en meervoudige beperkingen (type 4). 

Het is een energieke, leergierige groep die de grenzen regelmatig opzoekt. Verder hebben ze veel nood aan orde en structuur. De groepsdynamiek is zeker een sterte van deze groep. De jongens komen goed overeen, maar dit uit zich als gevolg vaak in puberaal en storend gedrag. 

In mijn onderzoek wil ik onderzoeken of universal design dor learning een goede methode is om de omgeving aan te passen voor hen.

Waarom kiezen voor universal design for learning (UDL)?

Ik kies voor Universal Design for Learning (UDL) omdat het mijn lessen toegankelijker en inclusiever maakt voor leerlingen met motorische beperkingen. Door vanaf het begin rekening te houden met verschillende behoeften, zorg ik ervoor dat alle leerlingen op hun eigen manier kunnen leren en deelnemen. UDL helpt me om flexibel lesmateriaal te bieden, de betrokkenheid te vergroten en leerlingen zelfstandiger te maken. Het voorkomt dat ik achteraf veel moet aanpassen en geeft elke leerling een eerlijke kans om zich optimaal te ontwikkelen.

Visie

Ik geloof dat iedereen uniek is, met eigen mogelijkheden, wensen en verwachtingen. Elke jongere verdient de kans om zich als individu volledig te kunnen ontplooien. Wanneer een (meervoudige) motorische beperking dat moeilijker maakt, ben ik ervan overtuigd dat met de juiste zorg en persoonlijke begeleiding jongeren volop 'jong' kunnen zijn en kunnen groeien naar een zo zelfstandig mogelijk leven.

Ik geloof in onderwijs dat leerlingen een persoonlijk leertraject biedt en hen helpt uit te groeien tot bewuste, volwaardige burgers die hun plek vinden in de maatschappij. Dat is waar ik elke dag voor sta als leraar.

Doelgroep

De klasgroep van 2AM&W is een levendige en diverse groep leerlingen met een speelse en energieke houding. Binnen deze groep zie je duidelijke verschillen in persoonlijkheid: sommigen zijn extravert en opvallend aanwezig, terwijl anderen rustiger en meer teruggetrokken zijn. De leerlingen variëren sterk in hun motorische en cognitieve vaardigheden. Er komen verschillende aandoeningen voor, zoals ASS, AD(H)D, DCD, Cerebrale Visuele Inperkingen (CVI), spierdystrofie en Duchenne. Structuur en duidelijke regels zijn erg belangrijk in deze klas, omdat sommige leerlingen moeite hebben met concentratie, stilzitten en samenwerken. 

Ondanks de uitdagingen heeft iedere leerling unieke talenten. Sommigen zijn creatief of praktisch sterk, anderen tonen enthousiasme en leergierigheid, en weer anderen zijn zorgzaam of communicatief vaardig. Met de juiste ondersteuning en begeleiding kunnen deze kwaliteiten verder worden ontwikkeld, wat ook bijdraagt aan hun zelfvertrouwen en sociale vaardigheden.

Binnen de groep heeft een leerling een elektrische rolwagen. Andere leerlingen, bijvoorbeeld met diplegie, hemiplegie, ASS of CVI, hebben specifieke aanpassingen nodig. Zij raken vaak sneller vermoeid, waardoor het werktempo en de concentratie sterk kunnen verschillen. Om hierop in te spelen, zijn de lessen gevarieerd en worden er korte, duidelijke instructies gegeven. Regelmatige bewegingspauzes helpen om de concentratie vast te houden. Voor sommige leerlingen worden hulpmiddelen zoals visuele schema’s of rustige werkplekken gebruikt om hen extra ondersteuning te bieden.

Veel leerlingen werken op laptops om hun motorische beperkingen te compenseren. Ook wordt gebruikgemaakt van aangepaste materialen, zoals grotere lettertypes, duidelijke lay-outs en vergrote afbeeldingen om de leesbaarheid te verbeteren. Tijdens praktische en creatieve lessen wordt gewerkt met verhoogde tafels en andere aanpassingen om de activiteiten voor iedereen toegankelijk te maken.

De ondersteuning van paramedici, zoals ergotherapeuten en logopedisten, is van groot belang, zeker tijdens praktijklessen. Co-teaching biedt daarnaast de mogelijkheid om individuele begeleiding te geven, zodat elke leerling op maat geholpen wordt. Met deze aanpak kunnen alle leerlingen in 2AM&W zich optimaal ontwikkelen in een stimulerende en inclusieve leeromgeving.

Keuze

Mijn keuze voor Universal Design for Learning (UDL) komt voort uit mijn overtuiging dat onderwijs toegankelijk moet zijn voor iedereen, ongeacht beperkingen of uitdagingen. Ik haal veel voldoening uit het zien groeien van leerlingen wanneer ze ondersteund worden op een manier die past bij hun behoeften en talenten. Dit motiveert me om een omgeving te creëren waarin iedereen kan leren op zijn of haar eigen manier.

De diversiteit in de klasgroep van 2AM&W benadrukt het belang van UDL. De verschillende niveaus op cognitief, motorisch en sociaal-emotioneel vlak vragen om een flexibele aanpak. Door gebruik te maken van hulpmiddelen zoals laptops, visuele schema’s, duidelijke instructies en aangepaste materialen, kan ik elke leerling de kans bieden om te groeien en hun sterke kanten te benutten. Bovendien zie ik hoe belangrijk structuur, korte activiteiten en positieve feedback zijn voor hun motivatie en betrokkenheid.

Ondersteuningsbehoeften voor UDL:
1. Aanpasbare leerdoelen: Zorgen dat leerlingen op hun eigen tempo en niveau succes kunnen ervaren.
2. Variatie in instructie: Gebruik van visuele, auditieve en praktische methodes om alle leerstijlen te ondersteunen.
3. Toegankelijke materialen: Bijvoorbeeld laptops, vergrote teksten of aangepaste werkplekken.
4. Duidelijke structuur: Helderheid in opdrachten en verwachtingen om rust en overzicht te bieden.
5. Regelmatige pauzes: Bewegingsmomenten om de focus te verbeteren.
6. Positieve bekrachtiging: Om het zelfvertrouwen en de motivatie van leerlingen te versterken.
7. Groepsactiviteiten: Samenwerken op een manier die sociale vaardigheden versterkt.

Link met de stretchzone:
Volgens Ryan A. en Markova D. is de stretchzone een balans tussen uitdaging en ondersteuning, waardoor leerlingen worden gestimuleerd om te groeien zonder dat het overweldigend wordt. UDL helpt mij die balans te vinden. Door flexibel in te spelen op de behoeften van leerlingen kan ik hen motiveren om net buiten hun comfortzone te stappen. Denk bijvoorbeeld aan het afwisselen van uitdagende opdrachten met praktische taken, zodat ze leren zonder ontmoedigd te raken. Tegelijk zorg ik voor voldoende hulpmiddelen en begeleiding, zodat ze niet in de paniekzone belanden.

Met UDL kan ik ervoor zorgen dat alle leerlingen in 2AM&W niet alleen leren, maar ook groeien en sterker in hun schoenen staan. Het biedt hen de kans om hun grenzen te verleggen, zichzelf te ontwikkelen en vol vertrouwen hun talenten te benutten.